Podstawowe nazwy i zwroty w Aikido

Temat Nazwa Opis
Pozycje Kamae Pozycja wyjściowa w aikido
Tachi waza Techniki wykonywane z pozycji stojącej
Suwari waza Techniki wykonywane z pozycji klęczącej
Seiza Siad klęczny na piętach
Kiza Siad klęczny na piętach z podwiniętymi palcami
Ai hanmi Pozycja jednoimienna względem uke
Gyaku hanmi Pozycja różnoimienna względem uke
Hanmi handachi Tori zaczyna technikę w pozycji suwari waza, a uke tachi waza
Przemieszczanie się Tsugi ashi Krok odstawno-dostawny, lub dostawno-odstawny
Ayumi ashi Krok przestawny
Shikko(mae) Przemieszczanie się na kolanach do przodu
Shikko(ushiro) Przemieszczanie się na kolanach do tyłu
Przewroty Mae ukemi Przewrót w przód
Ushiro ukemi Przewrót w tył
Pady Koho ukemi Pad z asekuracją w tył
Mae chokuto Pad z asekuracją w przód
Yoko ukemi Pad z asekuracją w bok
Obroty(tenkan) Mae tenkan Krok w przód nogą zakroczną+zwrot bioder(tenkan ashi).Noga wykroczna zostaje w miejscu.
Soto tenkan Obrót na nodze wykrocznej w stronę pleców (180 stopni)
Uchi tenkan Obrót na nodze wykrocznej w stronę pleców (90 stopni)
Yoko tenkan Obrót na nodze wykrocznej w stronę pleców (270 stopni)
Ushiro tenkan Obrót na nodze wykrocznej w stronę pleców (360 stopni)
Tenkan ashi Zwrot bioder o 180 stopni
Irimi tenkan Krok do przodu nogą zakroczną, obrót w stronę pleców(soto tenkan)
Startery technik+undo Ikkyo undo Wejście do przodu z równoczesnym wyciągnięciem rąk przed siebie
Iriminage undo Krok do przodu nogą zakroczną+ręce do góry, soto tenkan+ręce w dół
Hiraki undo(omote) Zejście na stronę brzucha.Noga zakroczna robi krok w bok,a wykroczna ustawia się za nią pod kontem 45 stopni
Hiraki undo(ura) Zejście na stronę pleców.Noga wykroczna robi krok w tył pod kontem 45 stopni, a zakroczna ustawia się przed nią w jednej lini
Ushiro dori undo Krok do przodu nogą wykroczną+skręcenie tułowia+ustawienie nogi zakrocznej pod kontem 45 stopni
Ushiro r.dori undo To samo+praca rękoma polegająca na wyrzuceniu ich do przodu na kształt obręczy(Jedna ręka wysoko druga nisko)
Sayo undo Krok w przód nogą wykroczną(45 stopni)+ ustawienie bioder w tym kierunku+wyciągnięcie rąk dłońmi do góry
Irimi Wejście przód\skos(tsugi ashi) +ominięcie ataku
Ataki Aihanmi katate dori Uke chwyta nadgarstek toriego jedną ręką w pozycji jednoimiennej
Gyaku hanmi Uke chwyta nadgarstek toriego jedną ręką w pozycji różnoimiennej
Shomen uchi Uke wykonuje z nad głowy atak tnący ręką .Pozycja wyjściowa aihanmi(zazwyczaj atak wykonywany jest z nogi wykrocznej)
Kata dori Uke chwyta bark toriego jedną ręką.Pozycja wyjściowa gyaku hanmi
Tsuki(chudan) Atak pięścią w brzuch.Pozycja wyjściowa aihanmi.(Zazwyczaj atak wykonuje się dalszą ręką)
Tsuki(jodan) Atak pięścią w twarz.Pozycja wyjściowa aihanmi.(Zazwyczaj atak wykonuje się dalszą ręką)
Ryote dori Uke chwyta toriego obiema rękoma za nadgarstki.Pozycja wyjściowa gyaku hanmi
Morote dori Uke chwyta w górze rękę toriego dwiema rękami w pierwszej fazie ataku shomen uchi i ściąga ją do dołu.Pozycja wyjściowa aihanmi
Yokomen uchi Uke wykonuje diagonalne cięcie ręką z nad głowy celując w okolice skroni toriego.Pozycja wyjściowa aihanmi.(Atak dalszą ręką)
Mune dori Uke chwyta toriego jedną ręką za kimono na wysokości klatki piersiowej.Pozycja wyjściowa(dowolna)
Mune dori men uchi Uke chwyta toriego jedną ręką za kimono na wysokości klatki piersiowej+wolna ręka zadaje shomen.Pozycja wyjściowa gyaku hanmi
Kata dori men uchi Uke chwyta toriego jak w kata dori lecz dodaje atak shomen uchi wolną ręką.Pozycja wyjściowa gyaku hanmi
Mae geri Kopnięcie na wprost w okolice brzucha
Mawashi geri Kopnięcie zamoachowe boczne
Ushiro waza: Ataki od tyłu
Ryote dori Atak od tyłu gdzie uke chwyta dwoma rękoma za nadgarstki toriego
Ryohiji dori Atak od tyłu gdzie uke chwyta dwoma rękoma za łokcie toriego
Ryokata dori Atak od tyłu gdzie uke chwyta dwoma rękoma za barki toriego
Eri dori Atak od tyłu gdzie uke chwyta jedną ręką za kołnierz kimona toriego
Kubi shime Atak od tyłu gdzie uke chwyta jedną ręką nadgarstek toriego a drugą zakłada duszenie.
Inne Tori Osoba wykonująca technikę
Uke Osoba na której technika jest wykonywana
Undo Ćwiczenie
Ma-ai Jedność toriego z uke
Mushin Stan niezbędny do ćwiczenia aikido. Poprzez krótką medytacje przed treningiem wyrzuca się wszelkie negatywne myśli z głowy
Sumikiri Medytacja w walce, pusty umysł,jedność z otaczającym nas wszechświatem.Stan osiągalny tylko przez nielicznych mistrzów
Gaku Przeważnie zdjęcie założyciela pod którym znajduje się transkrypcja w języku japońskim zazwyczaj przedstawiająca nazwe Aikido
Kamiza Główna część dojo.Część przednia gdzie umieszczony jest gaku.Tylko nauczyciel zaczyna trening plecami do gaku
Shimoza Część tylna dojo gdzie ustawiają się uczniowie przed rozpoczęciem treningu
Dojo Miejsce ćwiczeń
Migi Prawo(strona)
Hidari Lewo(strona)
Onegai shimasu Fraza używana przed rozpoczęciem ćwiczeń z partnerem.Oznacza „Proszę pokarz”,”Proszę naucz”
Arigato gozaimasu Fraza używana po zakończeniu ćwiczeń z partnerem.Oznacza „Dziękuje bardzo”
Hajime Komenda wypowiadana przez nauczyciela do uczniów by rozpoczęli ćwiczenia.Oznacza „Zacząć!”
Yame Komenda wypowiadana przez nauczyciela do uczniów by zakończyli ćwiczenia.Oznacza „Dość!”
Sensei Nauczyciel
Senpai Starszy kolega\uczeń
Omote Do wewnątrz
Ura Na zewnątrz
Zori Klapki

 

Dla ambitnych słownik bardziej szczegółowy ;-)
Ai-hanmi (相半身) – pozycja, w której osoby ćwiczące mają te same stopy skierowane do przodu
Atemi (当身) – uderzenia we wrażliwe punkty na ciele człowieka stosowane w trakcie wykonywania techniki w celu wytrącenia go z równowagi/odwrócenia uwagi
Awase (合わせ) – zharmonizowanie ruchu z ruchem partnera podczas wykonywania techniki

Bokken (木刀) – drewniany miecz
Buki-waza (武器技) – techniki wykonywane z użyciem broni (bokken i jo)

Chudan (中段) – średnia wysokość (tułów, splot słoneczny)

Deshi (弟子) – uczeń
Uchi-deshi (内弟子) – uczeń, który na stałe przebywa w dojo, całkowicie poświęcając się treningowi i często biorąc udział w utrzymaniu dojo
Soto-deshi (外弟子) – uczeń mieszkający poza dojo, poświęcający się treningowi i często biorący udział w utrzymaniu dojo
Dojo (道場) – miejsce treningów

Futari-dori (二人取り) – atak polegający na trzymaniu obu rąk przez dwóch przeciwników

Gaeshi/Kaeshi (返し) – odwrotnie, odwrócić coś, wykonać na odwrót
Gedan (下段) – wysokość od pasa w dół
Gi (着) / dogi (道着) / keikogi (稽古着) – ubiór do treningu sztuk walki
Gyaku-hanmi (逆半身) – pozycja, w której osoby ćwiczące mają przeciwne stopy skierowane do przodu

Hajime (始め) – polecenie: zaczynać
Hanmi (半身) – pozycja ciała w Aikido, w której stopa przednia skierowana jest do przodu, a stopa tylna skierowana jest w bok pod kątem 90 stopni, tworząc odwróconą literę T. W tej pozycji biodra oraz całe ciało są zwrócone lekko w bok, przez co zmniejsza się powierzchnia ciała narażona na atak
Hanmi-handachi (半身半立ち) – pozycja, w której osoba atakująca (uke) stoi, a osoba broniąca się (nage) siedzi
Happo-giri (八方切り) – cięcie mieczem w ośmiu kierunkach
Hara (腹) – punkt znajdujący się pod pępkiem; centrum w sensie fizycznym i duchowym, uznawane za źródło energii ki
Henka-waza (変化技) – warianty technik podstawowych
Hidari (左) – lewa strona
Ho (方 / 法) – kierunek (1); metoda, sposób (2)

Irimi (入り身) – techniki, w których osoba broniąca się (nage) staje za plecami osoby atakującej (uke)

Jiyu-waza (自由技) – forma treningu, w której osoba atakująca (uke) wykonuje dowolny atak, a osoba broniąca się (nage) wykonuje dowolną technikę dostosowaną do ataku
Jo (丈) – drewniany kij o długości ok. 1,35 m
Jodan (上段) – wysokość od barków w górę
Jo-dori (丈取り) – techniki odbierania jo

Kaeshi-waza (返し技) – techniki kontrataku
Kakudo (角度) – kąt; w Aikido właściwy kąt, pod którym należy wykonać technikę
Kamae (構え) – pozycja w Aikido z bronią lub bez broni; zazwyczaj odnosi się do fizycznej pozycji, jednak może oznaczać także postawę psychicznej świadomości i gotowości wykonania techniki
Kakari-geiko (掛かり稽古) – forma treningu, w której kilka osób atakujących (uke) atakuje jedna za drugą osobę broniącą się (nage)
Katame-waza (固技) – techniki kończące się unieruchomieniem
Keiko (稽古) – trening
Ken (剣) – miecz japoński
Ken Tai Jo (剣対丈) – techniki polegające na obronie przed atakiem mieczem przy użyciu jo
Ki (気) – energia życiowa
Kiai (気合) – okrzyk pozwalający wydobyć energię fizyczną i duchową z naszego ciała
Kihon (基本) – techniki podstawowe
Ki-musubi (気結び) – uczucie jedności z zamiarami i ruchami przeciwnika
Ki-musubi no Tachi (気結びの太刀) – forma z mieczem ćwiczona w parach wykorzystująca zasadę ki-musubi. Określana jest także jako Otonashi no Ken (miecz, który nie wydaje dźwięku)
Ki no Nagare (気の流れ) – forma treningu na poziomie zaawansowanym, wykorzystująca płynny ruch podczas wykonywania technik
Kohai (後輩) – uczeń posiadający niższy stopień / uczeń młodszy stopniem
Kokyu (呼吸) – połączenie oddechu, energii oraz ruchu ciała. Koncepcja silnie oparta na aspektach duchowych, reprezentująca dwoistą, tj. duchową i fizyczną naturę wszystkich rzeczy.
Kokyu-ryoku (呼吸力) – siła uzyskana poprzez wykorzystanie kokyu
Kotai (交代) – polecenie zmiany partnerów podczas ćwiczenia
Kuden (口伝) – nauki O’Sensei przekazywane ustnie, objaśniające istotne elementy technik Aikido
Kumi-tachi (組太刀) – formy z mieczem ćwiczone w parach
Kumi-jo (組丈) – formy z jo ćwiczone w parach
Kuzushi (崩し) – ruch powodujący wytrącenie przeciwnika z równowagi

Ma-ai (間合い) – właściwy dystans między przeciwnikami
Migi (右) – prawa strona
Mo ikkai / Mo ichido – polecenie: „Jeszcze raz”
Musubi (結び) – uczucie jedności z zamiarami i ruchami przeciwnika

Nage (投げ) – w Aikido osoba wykonująca technikę
Nage-waza (投技) – techniki kończące się rzutem

Onegaishimasu (お願いします) – zwrot wyrażający życzenie lub prośbę; używany na początku treningu oraz na początku ćwiczenia z partnerem
O-SenseiMorihei Ueshiba, twórca Aikido
Osae-waza (押さえ技) – techniki kończące się dźwignią
Oyo-waza (応用技) – forma treningu na poziomie zaawansowanym oparta na zastosowaniach technik podstawowych; praktyczne zastosowanie technik Aikido

Randori (乱取り) – forma treningu na poziomie zaawansowanym, podczas której forma ataku i sposób obrony nie są określone
Rei (礼) – polecenie: „Ukłon”
Reishiki (礼式) – reguły zachowania się w dojo
Renzoku (連続) – forma treningu, podczas której techniki są wykonywane w sposób ciągły
Riai (利合) – zasada Aikido łącząca techniki ręczne oraz techniki z użyciem miecza i kija w całościowy system

Seiza (正座) – tradycyjny japoński siad klęczny, zwany także siadem japońskim
Sempai (先輩) – uczeń posiadający wysoki stopień / uczeń starszy stopniem
Sensei (先生) – nauczyciel
Shihan (師範) – tytuł używany w budō, oznacza dosłownie nauczyciela godnego naśladowania
Shiho-giri (四方切り) – cięcie mieczem w czterech kierunkach
Shikko (執行) – przemieszczanie się na kolanach
Shime-waza (締技) – techniki duszenia
Shomen (正面) – 1. frontowa ściana w dojo, w kierunku której wykonywany jest ukłon na początku treningu; ściana, na której z reguły wisi portret O’Sensei; 2. twarz lub głowa
Suburi (素振り) – trening podstawowych uderzeń z użyciem drewnianego miecza (bokken) lub kija (jo)
Suwari-waza (座り技) – techniki wykonywane w pozycji siedzącej

Tachi-dori (太刀取り) – techniki ręczne polegające na odebraniu miecza osobie atakującej
Tai-jutsu (体術) – techniki ręczne w Aikido
Tai no Henko (体の変更) – podstawowe ćwiczenie polegające na obrocie o 180 stopni w momencie przechwytu ręki przez przeciwnika; inna nazwa to tai no henka (体の変化)
Tai sabaki (体捌き) – sposoby przemieszczania ciała
Takemusu Aiki (武産合気) – termin używany przez O’Sensei określający najbardziej zaawansowany poziom treningu Aikido, podczas którego techniki są wykonywane i tworzone w sposób spontaniczny odpowiednio do sytuacji, w oparciu o podstawowe zasady Aikido
Tanren Uchi (鍛錬打ち) – forma treningu z drewnianym mieczem polegająca na uderzaniu opony w celu wypracowania silnej pozycji bioder oraz nauki wyzwolenia maksymalnej siły
Tanto (短刀) – nóż / sztylet
Tanto-dori (短刀取り) – techniki odbierania noża
Tegatana (手刀) – krawędź dłoni

Uchi-tachi (打ち太刀) – w ćwiczeniach z mieczem osoba atakująca
Uke (受) – w Aikido osoba atakująca
Ukemi (受身) – sposób przyjmowania techniki przez odpowiednie ułożenie ciała; sposób bezpiecznego upadku
Uke-tachi (受け太刀) – w ćwiczeniach z mieczem osoba broniąca się

Zanshin (残心) – duchowe połączenie między partnerami trwające nawet po zakończeniu techniki; stan skupienia po zakończeniu ruchu
Zengo-giri (前後切り) – cięcie mieczem w przód i w tył